Dit is de treffende naam van een nieuwe podcast-reeks die nu te beluisteren is (voor de links, zie onderaan de blog). Documentairemaakster Sofie Hanegreefs doet hierin onderzoek naar wat narcisme is en hoe destructief de gevolgen kunnen zijn voor mensen die in nauw contact staan met een narcist. Het zijn indringende persoonlijke verhalen die worden afgewisseld met psychiatrische en juridische deskundigen om een zo diep mogelijke inkijk te geven in deze destructieve relaties en de gevolgen daarvan. De podcast werd ondersteund door het fonds Pascal Decroos voor bijzondere journalistiek.
Voor mensen die narcistische mishandeling hebben meegemaakt of nog in zo’n relatie zitten, kan deze podcast behoorlijk wat oproepen. Mijn advies is dan ook om hier op voorbereid te zijn.
Sofie’s drijfveer voor het maken van de podcast was een persoonlijke ervaring met een narcist die haar destijds sterk ontregelde. ‘Het gedrag van deze persoon verwarde mij erg en ik wist niet waar ik mee te maken had. Tot ik er een boek over las en alle puzzelstukjes op hun plek vielen. Ik kon weer verder met mijzelf en met mijn leven. Ik realiseerde me dat veel meer mensen hiermee worstelen zoals ik heb geworsteld en dat er nog veel onbekend is over de impact van narcisme. Daarom wilde ik hier wat mee. Narcisme is ook een soort containerbegrip geworden, er bestaat vaak een karikaturaal beeld van ‘de narcist’. Alsof alleen mensen die op Trump lijken narcist zijn. Terwijl narcistisch misbruik vaak juist zo verborgen plaats vindt, door mensen die heel normaal lijken. Ook hier wilde ik inzicht in bieden.’
Sofie heeft juist voor een podcast gekozen omdat het op deze manier makkelijker was voor ervaringsdeskundigen om hun verhaal te kunnen delen. ‘Mensen komen niet in beeld en dit is veiliger. Al was het wel moeilijk om een mannelijke ervaringsdeskundige te vinden. Er rust een groot taboe op het feit dat ook veel mannen slachtoffer worden van mishandeling in bijvoorbeeld hun partnerrelatie. Juist omdat ik dit taboe wil helpen doorbreken heb ik veel moeite gedaan om een mannelijk slachtoffer te vinden die wilde vertellen over wat hij heeft meegemaakt. Simon (pseudoniem) is zelfs een aantal keren opgepakt door de politie omdat zijn narcistische partner zich destijds succesvol voordeed als slachtoffer en hij al bij voorbaat als de schuldige werd gezien. Ontzettend kwalijk.’
Wij vinden het heel belangrijk dat Sofie mede met de podcast investeert in het doorbreken van het taboe rond mannelijke slachtoffers. Ikzelf heb niet voor niets in mijn beide boeken ook veel ervaringsverhalen van mannen opgenomen.
Meer bewustzijn
Met de podcast beoogt Sofie meer bewustzijn te creëren rond narcisme, zodat mensen het beter kunnen herkennen en hopelijk daardoor ook beter beschermd zullen zijn. Eva (51 jaar) en Simon (35 jaar) getuigen in de eerste aflevering over het ernstige narcistisch misbruik in hun huwelijk. Ze vertellen hoe ze gevangen raakten in een destructief patroon van manipulaties, vernederingen en controlerend gedrag en welke verregaande psychologische, sociale en financiële gevolgen dit had voor hen en hun gezin.
Diane Ruthgeerts, psychotherapeut en auteur van het boek ‘Geboeid door narcisme’, licht in de uitzending toe wat een narcistische persoonlijkheidsstoornis is en welke mechanismen en strategieën narcisten uitspelen om controle en macht te behouden. Zij verklaart waarom het zo moeilijk is om los te komen van een narcistische dynamiek en hoe het komt dat slachtoffers door de buitenwereld vaak niet worden geloofd.
Diane: ‘Toen ik gevraagd werd om voor een podcastreeks professionele duiding te geven bij verhalen van slachtoffers van narcisme, voelde ik me meteen aangesproken. Het is goed dat de focus hoofdzakelijk op de slachtoffers ligt, dat zij de ‘zeggenschap’ krijgen die hen al te vaak wordt ontnomen. Daarnaast hoop ik dat de luisteraar een beter inzicht verwerft in de aard van psychisch misbruik en de verwoestende gevolgen ervan. Het geweldpatroon dat een narcist hanteert is immers anders dan in een gelijkwaardige relatie. Het gaat om eenzijdige dominantie, een weerkerend machtsspel waarmee de narcist de ‘boven positie’ opeist en het slachtoffer, via allerlei manipulatieve strategieën, in de ‘onder positie’ dwingt. De normale communicatieregels gelden niet, er is geen draagvlak voor consensus, geen mogelijkheid tot wederkerigheid en een slachtoffer kan geen beroep doen op enige consistente logica.
Dat is allemaal moeilijk te behappen voor de buitenwereld, die vooral de schone schijn van de narcist ziet. Men denkt in de omgeving al gauw dat het allemaal zo erg niet kan zijn en dat de waarheid ergens in het midden ligt. De getuigenissen geven inzage in wat zich werkelijk afspeelt achter de muren van een huiskamer. Hopelijk draagt de reeks bij tot een beter inzicht in de thematiek van psychische mishandeling en tot begrip voor de uitputtende aanslag van narcistische strategieën op iemands gezondheid en integriteit.’
Voor deze podcast willen we vanuit het Verdwenen Zelf een ‘trigger-alert’ afgeven. We vinden het ontzettend belangrijk dat Sofie Hanegreefs op heel zorgvuldige en integere wijze het grote publiek kennis laat maken met de impact van narcistisch misbruik en zijn verschijningsvormen. Aan mensen die zelf slachtoffer zijn en er nog middenin zitten geven we het advies om te kijken wat zij nodig hebben voor ze gaan luisteren, bijvoorbeeld door de podcast in stukjes te beluisteren. Doseren is belangrijk. De ervaringsverhalen zullen bij velen herkenning oproepen, maar het is belangrijk er bij te vermelden dat het hier om zeer kwaadaardig narcisme ging.
Juist het isolement (waar een dader altijd op aanstuurt) heeft een enorme impact op slachtoffers. Het gevoel ‘ik ben de enige en alles lag aan mij’. Met deze podcast wordt het isolement van velen doorbroken. Ervaringsdeskundigen als Eva en Simon verwoorden op rustige en aangrijpende wijze wat hen overkomen is. En we weten dat dit iedereen kan overkomen. Het is essentieel dat de wereld kennis neemt van deze ernstige vorm van geweld die zo velen van ons geraakt heeft.
Hier kun je de trailer beluisteren: https://vimeo.com/517193786
Dit zijn de links naar de andere platformen waar de podcast blijvend te beluisteren is:
www.soundcloud.com/sofie-hanegreefs
spotify:show:0u68tOcrUI1cJGHPMDXLE9
https://podcasts.apple.com/be/podcast/als-het-masker-valt/id1552742813?l=nl
Ik ben erg dankbaar dat mensen zoals Iris en haar medewerkers het onderwerp steeds in het nieuws blijven houden. Je moet alert blijven (als slachtoffer – al vind ik dat voor mezelf een naar woord) omdat aan de ene kant denk je “ach, dit gebeurd mij nooit meer en ik doorzie iemand die zo is gelijk…” Helaas is dat niet altijd het geval, terwijl je het achteraf wel hebt gevoeld. Mijn moeder, 2 exen en ex-collega’s zijn zo met ieder hun ‘eigen stijl’. Ik heb de 2 boeken van Iris alsmede een heleboel ander lees- en leermateriaal gelezen, herlezen en ik hou ze ook altijd. Kan ik mezelf soms weer even wakker maken… dank dank dank dus. -Jeanine
Dank Jeanine, voor je aardige woorden, en wat goed dat je jezelf weer op een goede plek hebt weten te krijgen.
Mede dankzij James Rijnders… geweldige man.