De impact van emotionele en psychische mishandeling

Emotionele en psychische mishandeling kan binnen volwassen relaties, in gezinnen of binnen organisaties voorkomen. Het grijpt diep in op de mensen die het overkomt en kent vaak levenslange gevolgen. Het is tegelijkertijd vaak onzichtbaar en ongrijpbaar. Het risico van onderschatting of een verkeerde inschatting is daarom groot. Emotionele en psychische mishandeling komt vaker voor dan de meeste mensen denken, ziet er anders uit dan de meeste mensen beseffen en grijpt dieper in dan de meeste mensen denken. Van deze vormen van mishandeling is aangetoond dat het leidt tot forse depressie-, dissociatieve en angstklachten en tot PTSS en (complex) trauma: Feiten en cijfers.

Herkenning

Het herkennen van emotionele en psychische mishandeling en de symptomen ervan bij slachtoffers, is moeilijk. Zowel slachtoffers als professionals lukt het vaak niet om de dynamiek te duiden. Mogelijk kom je cliënten tegen in je praktijk met symptomen of signalen die je niet kunt plaatsen. Zij hebben een breed scala aan klachten maar kunnen zelf geen duidelijkheid geven over de oorzaak ervan. Lukt het je niet om de vinger erop te leggen? Stagneert het traject of de behandeling zonder dat je echt inzicht hebt in het waarom daarvan? Dan zou er sprake kunnen zijn (geweest) van emotionele en psychische mishandeling door een pleger die het zoeklicht steeds naar het slachtoffer verplaatst(e), alsof diegene zelf de oorzaak is of was van de mishandeling: Signalen van emotionele en psychische mishandeling.

Moeilijk te duiden

Mensen die emotioneel en psychisch misbruikt zijn, zijn vaak uitgeput, ervaren chaos en verwarring, zijn psychisch en emotioneel beschadigd en hebben ook vaak last van psychosomatische klachten. Ze zitten of zaten in een destructieve relatie die niet als zodanig gezien of erkend is. Bijvoorbeeld met een partner, collega of ouder. De emotionele en psychische geweldsdynamiek die hier aan ten grondslag ligt is complex.

Slachtoffers hebben meestal schuld- en schaamtegevoelens en wijten problemen aan zichzelf waardoor ze hun problemen niet herleiden naar een ongezonde relatie, werksituatie of gezinsverleden. Voor een groot deel zijn de symptomen en kenmerken van deze cliënten gelijk aan die van alle cliënten met trauma-gerelateerde klachten of PTSS, maar psychische en emotionele mishandeling kent ook een aantal unieke kenmerken: Signalen en symptomen bezien vanuit cliënten.

Plegers

Plegers van emotionele en psychische mishandeling zijn volgens onderzoek vaak personen met (trekken van) persoonlijkheidsstoornissen als narcisme of psychopathie. Vooral bij personen met persoonlijkheidsstoornissen als narcisme en psychopathie is herkenning van emotioneel en psychisch misbruik moeizaam omdat personen met deze stoornissen richting de buitenwereld meestal ogenschijnlijk normaal en stabiel gedrag vertonen. Vaak zijn ze achter de voordeur (tegen direct betrokkenen) manipulatief en op verschillende manieren destructief. Daarom heeft het Verdwenen Zelf ervoor gekozen om juist aandacht te geven aan deze groep plegers en slachtoffers. Kennis van de kenmerken van deze stoornissen is essentieel om de dynamiek van emotionele en psychische mishandeling te kunnen herkennen: Plegers van emotionele en psychische mishandeling.

Veel professionals maken mee dat ouders die zij in hun spreekkamer krijgen de andere ouder bijvoorbeeld een narcist noemen. Dit kan uit de emotie van het moment verklaard worden, maar in sommige gevallen is er wel degelijk juist meer aan de hand. Het is van belang dat professionals het onderscheid kunnen maken tussen het fenomeen van de ouder die  ‘narcist’ roept als een makkelijke manier om de partner negatief af te schilderen, en de daadwerkelijke aanwezigheid van narcistisch gedrag bij de partner. Deze website is er op gericht gedegen informatie te verschaffen over de impact van emotionele en psychische mishandeling als deze daadwerkelijk plaatsvindt en hoe slachtoffers hierin kunnen worden bijgestaan. Het gaat niet om het diagnosticeren van de dader (voor de meeste professionals geldt dat dit ook niet kan of mag binnen hun professie), maar om het duiden van deze vorm van mishandeling als deze inderdaad speelt en om het juist en tijdig kunnen duiden van een destructieve dynamiek.

Onze missie

Personen met (trekken van) een narcistische of psychopathische persoonlijkheidsstoornis, kunnen veel psychische, emotionele en soms lichamelijke schade aanrichten bij degenen met wie ze relationeel verbonden zijn. Doordat zij meestal de oorzaak van de problemen die zij ervaren buiten zichzelf leggen en geen verantwoording nemen voor hun eigen destructieve gedrag, leggen zij een enorme druk op mensen dicht om hen heen. Zij eisen vaak dat deze mensen zich aanpassen en gaan zelf zelden in behandeling. Sterker nog, juist de mensen om hen heen gaan vaak in behandeling, in de volste overtuiging dat er iets fundamenteel mis is met henzelf. 

Over de gevolgen van emotionele en psychische mishandeling is nog maar weinig bekend in Nederland. Het is onze missie om deze vormen van mishandeling meer bekendheid te geven, zowel bij slachtoffers, zodat zij dit herkennen, erkennen en mogelijkheden zien om te herstellen, als bij professionals, zodat zij slachtoffers effectief kunnen bijstaan in hun herstel.

Voor nieuws en ontwikkelingen rondom emotionele en psychische mishandeling: volg ons via LinkedIn.