Herstellen kan pas als er veiligheid is

‘Na het trauma krijg je vaak ook nog te maken met veel oordelen. Dat is dubbel belastend’, zegt Lara in de uitzending van de Balie woensdagavond, waar herstellen van trauma na huiselijk geweld centraal stond. Een uitzending die zeer de moeite waard is (zie onderin de link om hem terug te kijken). Lara van Gaalen is kunstenaar en initiatiefnemer van deze bijzondere avond.

Herstellen kan pas als er veiligheid is. De sprekers verkennen samen de weg tot het moment dat een slachtoffer zich uit de destructieve relatie kan onttrekken. Die weg zit al vol hobbels en valkuilen. Expert en trainer huiselijk geweld Kirsten Regtop vertelt dat veel slachtoffers van huiselijk geweld veel schuld en schaamte voelen en daardoor er alles aan doen om juist niet naar buiten te brengen dat er geweld speelt.

In onze maatschappij zijn er veel oordelen over slachtoffers en dat houdt hen tegen om hulp te zoeken. Kirsten omschrijft het kernachtig en aangrijpend: ‘Als slachtoffer wordt je vaak verantwoordelijk gehouden voor het geweld’. De andere reden die slachtoffers tegen houdt om hulp te vragen en te ontsnappen is dat de pleger vaak gedreigd heeft. En die dreigementen worden soms ook uitgevoerd.

Tako Engelfriet, voorzitter van Stichting het Verdwenen Zelf, licht toe hoe de vraag ‘waarom ga je niet gewoon weg’ te achteloos en simplistisch is. Wegkomen uit een destructieve relatie vereist een goede voorbereiding, hulp en een plan.  Hij verwijst naar mijn tweede boek, waarin ik niet voor niets een heel hoofdstuk heb opgenomen over hoe een slachtoffer zich aan een destructieve relatie kan onttrekken.

Kristel Melissa Elstak vertelt op aangrijpende wijze over de destructieve relatie die zij jaren geleden had met een narcistische man. Al gauw kwam ze klem te zitten in een keten van geweld. Zij leest voor uit haar dagboek uit die tijd en neemt de toehoorders mee in haar angst en verwarring, wanneer ‘het monster in hem loskwam’. Haar ex paste emotioneel en psychisch geweld toe, en soms ook fysiek. Vanuit deze angstaanjagende agressie kon hij omslaan en haar huilend om excuses vragen en verwijzen naar zijn vreselijke jeugd. ‘Ik slikte mijn tranen weg en troostte hem’.

Na deze heftige escalaties volgde er een paar dagen rust, waarin haar partner lief was en bijvoorbeeld haar lievelingsmaaltijd kookte. ‘Hij wist hoe hij mij moest raken, maar ook hoe hij mij blij moest maken’. Dit horen wij van veel ervaringsdeskundigen. Juist deze wisselende episodes binden een slachtoffer nog eens extra in een dergelijke relatie.

Naast een verdieping in hoe slachtoffers in een dergelijke relatie gezogen worden, wordt er tijdens de uitzending ook ingegaan hoe je je hier van los kunt maken en hoe essentieel het is om ten minste van een paar mensen hier hulp bij te krijgen. Veel slachtoffers hebben een buitenstaander nodig die hen überhaupt laat zien dat ze mishandeld worden. Door de mist waar je ingetrokken wordt is dit voor velen niet meer vast te stellen. Bovendien, zo zegt lichaamsgerichte therapeute Marloes van Houten: ‘Degene die je liefde geeft valt je aan, dat is heel verwarrend en beschadigend’.

In de getuigenis van Kristel komt op aangrijpende wijze naar voren dat ze mede lang in de relatie bleef omdat ze ook met haar vriend te doen had en hem wilde helpen. Dit is een valkuil die veel slachtoffers kennen en deze heeft ermee te maken dat door de pleger empathie wordt opgewekt. Door verwijzingen naar een moeilijke jeugd, woorden als ‘ik kan niet zonder je’, dreigementen met zelfmoord en andere voorbeelden van emotionele chantage wordt van slachtoffers geëist dat ze de pleger eigenlijk als slachtoffer gaan zien, en dus uit loyaliteit bij hem of haar blijven. Tako legt helder uit dat mooie menselijke waarden als empathie, steun en loyaliteit door een pleger worden opgeroepen en misbruikt, en hoe kwalijk dat is.

In de uitzending valt nog veel meer te zien en beluisteren en ik raad je dan ook van harte aan om dit te doen. Er wordt ook uitvoerig stil gestaan bij hoe je kan herstellen, welke mogelijkheden er zijn qua therapie en wat je zelf kan doen. Hier kun je de uitzending terugkijken!