‘Er ging een wereld voor mij open’

Dit is een gastcolumn van psychologe Gebi Rodenburg en haar cliënt Martha

Vlak na de publicatie van dit artikel in een vaktijdschrift vertelde Martha mij iets belangrijks: “Dit weekend las ik een verhaal over euthanasie in de krant, onder andere vanwege ernstig psychisch lijden bij die persoon. ‘Zo had het ook kunnen lopen bij mij’, dacht ik. Als je niet de juiste mensen tegenkomt en geen uitweg meer ziet. Als je omgeving en de hulpverlening het ook niet zien en je klaar bent met het leven. Terwijl het allemaal over trauma gaat na narcistisch misbruik.”

Weken geleden werd mijn artikel over het herkennen en behandelen van de ernstige gevolgen van psychisch geweld geplaatst in het GGZ-vaktijdschrift met daarin de aangrijpende case van mijn cliënt Martha. In de sessies erna blikten we terug. Martha vertelde wat het met haar deed en wat het nog verder in beweging bracht bij haarzelf:

Martha: “De plaatsing van dit stuk, het delen van mijn verhaal is heel belangrijk voor me geweest. Er is me nog meer duidelijk geworden. Zo rond mijn veertiende, vlak na de scheiding van mijn ouders, was ik al levensmoe. Ik wilde niet meer leven. Ik voelde mij gevangen maar kon er geen vinger opleggen hoe dat kwam. Ik was er toen al van overtuigd dat alles aan mij lag. Ik deed immers niks goed en voldeed zeker niet aan het plaatje van mijn moeder. Ik worstelde maar wat aan.

Tijdens mijn eerste gewelddadige huwelijk wist ik niet hoe daaruit te ontsnappen. Dood zijn zou alles oplossen, dacht ik. Maar ik had toen al twee kinderen dus doodgaan was geen optie. Ik moest door voor mijn kinderen. Mijn tweede huwelijk was nog erger dan het eerste. Ik wilde echt niet meer leven. Ik kon het bijna niet volhouden. Inmiddels had ik vier kinderen. Ik had geen keus, ik moest blijven leven. Ik hoopte in beide relaties wel eens dat mijn man zich dood zou rijden, ik zag geen enkele uitweg.

Wanhopig als ik was, na mijn tweede scheiding, ben ik begonnen bij maatschappelijk werk. Niemand herkende narcisme. Niemand had in de gaten dat mijn moeder en mijn exen mensen met narcisme waren. Ik was te volgzaam en labiel. Te onderdanig. Vaak vond ik mijn leven erg moeilijk, wilde er echt mee ophouden. Doordat ik vier kinderen had vond ik de kracht om door te gaan. En ook omdat ik weigerde te blijven hangen in mijn ellende. Er leek echter geen einde aan te komen en ik bleef in een destructieve vicieuze cirkel, gevangen in het web van narcisme. Omdat mijn vader zelfmoord had gepleegd en ik dat echt heel teleurstellend van hem vond, bleef ik op zoek naar de uitgang van het mij niet fijn voelen. Hoe doe ik dat? Hoe komt het? Waarom haat ik mijn moeder zo? Waarom gaat ze niet dood? En wanneer laat ze mij nu eens eindelijk met rust?

Ik heb veel reguliere hulpverleners gehad. Ik pakte daar alleen uit waarvan ik dacht dat het voor mij bruikbaar was. Meteen wilden ze mij aan zware medicatie hebben. Ik heb het 1 keer ingenomen en toen dacht ik, ‘dit ben ik niet, dit wil ik niet’. Dus heb het niet meer ingenomen. Het andere middel (voorgeschreven door verslavingszorg), heb ik ook nooit ingenomen. Ik heb destijds wel gezegd dat ik het innam want anders word je niet geholpen. Misschien was ik wel veel depressiever geworden en was ik er nooit achter gekomen wat er werkelijk aan de hand was in mijn leven, als ik braaf al die pillen had geslikt. Gelukkig ben ik in 2007 bij Project Natuurlijk Werken terechtgekomen.

Dus toen ik dat stuk las in de krant dacht ik ‘dat had ik kunnen zijn’. Denken dat er geen uitweg bestaat en er een einde aanmaken. Uiteindelijk, door de juiste hulp, kwam het besef dat narcisme de grote boosdoener was in mijn leven. Begonnen bij mijn geboorte. Ik was net een pop zei mijn moeder altijd. Zo mooi. En dat moest ik vooral blijven.

Nog steeds ben ik iedere dag blij dat ze er niet meer is. Ik sta iedere dag fijn op met mezelf, blij dat ik er nog ben en mijn leven mag leven hoe ik dat wil en er mag zijn.

Ik heb zoveel geleerd in de therapie bij jou. Bijvoorbeeld om een liefdevolle moeder voor mezelf te zijn. Heel bijzonder vind ik dit. In het begin ook zo vreemd toen jij deze opmerking maakte. Ik was namelijk niet bekend met een liefdevolle moeder. Ik heb die nooit gehad. Jij reikte mij voorbeelden aan hoe ik een moeder voor mijzelf zou kunnen zijn en vroeg wat dat volgens mij was. En zo ging mijn wereld er heel anders uitzien. Ik was het waard om lief voor te zijn. Ik mag bestaan en zijn wie ik ben.

Beseffen dat ik een slachtoffer was van ernstig narcistisch misbruik gaf mij de drive om ervoor te zorgen dat ik uit het dal kon klimmen, op naar mijn nieuwe leven. Ik wilde eerder nooit een slachtoffer zijn want die waren zwak. Toch was ik een slachtoffer zonder dat ik dat besefte. Pas toen jij het ging benoemen voelde het voor mij veilig genoeg om te aanvaarden dat ik slachtoffer was. En toen begon de reis van de wedergeboorte. Zo voelt het voor mij. Het mogen zijn wie ik ben, en wie is dat dan? Ik ben nieuwsgierig naar mezelf.

Ik ging anders naar dingen kijken. Schuldgevoelens en zorgpatronen leerde ik te doorbreken. En daar ben ik nog steeds mee aan het oefenen. Want dat is een moeilijke.

De boeken van Iris Koops hebben mij erg geholpen, want ik wist helemaal niet wat narcisme was. Er ging een wereld voor mij open. Dit is dus waar, het bestaat en het is niet iets wat ik me inbeeld. Regelmatig lees ik er nog stukjes uit. Kleine beetjes anders wordt het mij te veel.

In het tweede deel staat een stuk over seksueel misbruik. Dat heb ik gelezen. Voor mij herkenbaar. Ik praat bijna nooit hierover omdat het seksuele misbruik iets is wat heel diep begraven ligt in mij. Dat is te pijnlijk. Maar er over lezen voelde goed en dat kon ik aan. Ik denk dat wanneer mensen nog niet toe zijn om erover te praten, de boeken een opstapje kunnen zijn om dingen bespreekbaar te maken, hoe moeilijk ook.

Ik vond de publicatie van het artikel spannend. Ik las het artikel en het voelde eerst alsof Martha iemand anders was. Ik heb het een aantal keren gelezen, verspreid over een aantal dagen, om langzaam te beseffen dat ik Martha ben. Dat voelt nog steeds apart maar ik weet dat het waar is. Toen allerlei mensen onder het artikel gingen reageren werd ik daar wel blij van. Het voelde als erkenning. Ik hoop ook echt dat dit stuk mensen stimuleert om hulp te zoeken! De juiste hulp heeft mijn leven gered en ik had dit die vrouw die euthanasie pleegde zo gegund, om eindelijk de juiste hulp te krijgen.”

Heb je het artikel nog niet gelezen? We raden je van harte aan om dit te doen. Dit is de link: https://professionals.verdwenenzelf.org/wp-content/uploads/Artikel-psychische-mishandeling-GGZ-Vaktijdschrift-dec2021.pdf