Herstel, autonomie en verantwoordelijkheid

Dit is een gastcolumn van Paula Blom

Anderhalf jaar na het begin van de scheiding kwam ik in contact met een therapeute van het netwerk van het Verdwenen Zelf, ná het werkboek “Herstellen van narcistische mishandeling” van Iris Koops gelezen te hebben. Op dat moment had de scheiding zich ontwikkeld tot een conflictscheiding: slechte onderlinge communicatie, rechtszaken, mediationtrajecten en ouderverstoting. Mijn dochter heeft na de scheiding 3,5 jaar bij haar vader gewoond. Vanaf het begin van de scheiding maakte hij mij zwart bij mijn dochter, deelde hij met haar alle ins en outs van de scheiding en mediation en daarnaast stelde hij zich op zo’n manier als slachtoffer op dat er een strijd ontstond wie de beste ouder was. Dit bracht mijn dochter in een enorm loyaliteitsconflict.

Al vanaf het eerste gesprek voelde ik me gehoord en begrepen. Ik hoefde niets uit te leggen toen ik over mijn nare ervaringen vertelde, ik hoefde me ook niet te verdedigen. Ik benoemde gewoon hoe het voor me was en voelde me gehoord. Daardoor voelde ik me al snel veilig bij mijn therapeute, wat een goede basis werd voor EMDR-sessies en gesprekken waarin ik inzichten kreeg in mezelf, mijn ex-man en mijn dochter. Ik kreeg ook tips hoe om te gaan met het gedrag van mijn ex-man en mijn dochter. En hoe ik voor mezelf kon blijven zorgen. Hoe fijn was het te ervaren dat een therapeut de problematiek kan duiden. Iemand die niet zei dat ik naar mijn eigen aandeel moest kijken en wél zei waar ik mijn verantwoording kon pakken voor mijn herstel en hoe met de situatie om te gaan. En schuldgevoelens leren loslaten door te beseffen dat ik niet verantwoordelijk ben voor het destructieve gedrag van de ander, wel voor hoe ik daarop reageer en voor het mezelf geven wat ik nodig heb om daarmee om te kunnen gaan.

Wat ik zelf als heel prettig en helend heb ervaren, is dat ik tijdens de gesprekken vaak zelf tot antwoorden kwam. Dit in tegenstelling tot mijn ervaringen met sommige andere hulpverleners, die vooral vertelden hoe zij dingen zien en invulden wat ik nodig had.

Ik begrijp echter dat het voor een therapeut of psycholoog lastig kan zijn om de problematiek bij emotionele en psychische mishandeling te duiden én een balans te vinden in het tonen van empathie tijdens de behandeling terwijl je de professionele afstand bewaakt.

Na mijn destructieve relatie van ruim 25 jaar was ik mezelf totaal kwijt, vertrouwde niet meer op mijn intuïtie en had het gevoel alleen maar te overleven. Daarom was deze aanpak zo helend voor mij en heeft het mij geholpen terug te komen bij mezelf. Bij wat ik wilde. En te vertrouwen op mijn gevoel. Daarnaast ontwikkelde ik meer inzicht in het gedrag van mijn dochter. Waarom ze zich zo boos gedroeg, mij buitensloot als moeder etc. Ik leerde – langzaam – om me dat steeds minder persoonlijk aan te trekken, te begrijpen dat zij bij haar vader die ruimte niet kreeg en bij mij wel. En ik leerde te kijken naar wat zij nodig had, hoe ik een moeder voor haar kon zijn binnen de beperkte ruimte die ik kreeg. En dat ging met vallen en opstaan. Maar, daardoor ontstonden wel lichtpuntjes, kleine stapjes vooruit in het herstellen van ons beschadigde contact.

Van mijn therapeute heb ik geleerd hoe belangrijk compassie voor mezelf is bij het helen. Niet mijn gedachten en gevoelen móeten veranderen, wel uitleg waarom bepaalde gedachten niet helpend zijn. Mijn gedachten samen onderzoeken op waarheid. En mezelf niet veroordelen op de gedachten en gevoelens die ik heb. Begrijpen waar ze vandaan komen, ook dat stukje van mezelf mogen omarmen. Compassie tonen voor de beslissingen die ik heb gemaakt en de gevolgen die ze hebben (gehad), wetende dat ik op dat moment niet beter wist of kon.