“Martha zat in het eerste jaar van de behandeling tegenover me, uitgeblust, moegestreden. De achtergrond van haar klachten was mij nog niet duidelijk. Later zou ik ontdekken dat Martha vanuit haar jeugd als het ware ‘voorbereid’ was op het innemen van een onderdanige positie, in welke relatie dan ook. Ik kwam op dat moment echter niet verder in de behandeling.”
Dat zegt Gebi Rodenburg, psycholoog uit het netwerk van behandelaren van het Verdwenen Zelf, in het vandaag gepubliceerde artikel ‘Onzichtbare tralies: de impact van psychische mishandeling’ in het Vaktijdschrift GGZ.
Gebi kreeg via een kennis informatie over psychische mishandeling in handen, waaronder de boeken van Iris Koops, en dat maakte een groot verschil: “Ik kan me het moment nog goed herinneren dat ik de kennis over psychische mishandeling die ik had opgedaan voor het eerst inbracht in een sessie met haar. Ineens zat ze rechtop en keek me recht aan, er was contact. Er kwam iets in beweging en stap voor stap kwam de traumaverwerking op gang.”
Martha had twee exen die haar mishandelden, maar de oorzaak van haar problemen bleken in het verleden te liggen, specifiek in hoe haar moeder haar behandelde: “Haar ijskoude blikken herinner ik me nog heel goed. In gezelschap deed ze het zo dat niemand anders dit kon zien. Dan keek ze me weer aan met zo’n intens vernietigende blik, die zei: ‘Je doet weer niet wat ik van jou verwacht!’ Niets was goed.”
Gebi wisselt in het artikel theoretische informatie over psychische mishandeling af met fragmenten uit sessies met Martha. Zij wil met dit artikel het bewustzijn over de impact van psychisch geweld vergroten en wat in de hulp aan cliënten belangrijk is. De gevolgen voor kinderen die opgroeien in een dergelijke context zijn vaak enorm, terwijl ze later de oorzaak van hun klachten niet kunnen vaststellen.
‘De immer latent aanwezige dreiging van psychisch geweld maakt dat slachtoffers hyperalert en angstig zijn, maar waarom ze dat zijn ontgaat hen. Mede daardoor wijten ze de stress die ze voelen aan zichzelf of aan omstandigheden. Maar al te vaak dreigde in deze (gezins)relaties een lading sneren, een valse blik of een narcistische woede-uitbarsting. Alleen al de dreiging van geweld is dan voldoende om slachtoffers emotioneel en psychisch te kooien. Een andere cliënte van mij vergeleek haar zeer overweldigende en destructieve thuissituatie met ’Russische roulette’. Het enige voorspelbare was de onvoorspelbaarheid’.
Voor Martha is het inzicht dat haar moeder haar jarenlang psychisch mishandelde, en de impact die dit had, cruciaal geweest: “Voor mij vielen er vele puzzelstukjes op zijn plaats.” Voor Gebi was het als psycholoog soms een flinke zoektocht. “Het is echter mogelijk om hierin een wezenlijk verschil te maken als behandelaar. Martha vond een weg om uit haar onzichtbare gevangenis te ontsnappen, het ‘land van duisternis’ te verlaten en haar authentieke zelf steeds meer te (her)ontdekken.”
Gebi gaat in dit artikel concreet in op signalering en de behandelthema’s die relevant zijn bij cliënten die ernstig psychisch geweld hebben meegemaakt. Het artikel is geschreven met medewerking van Iris Koops, Tako Engelfriet en twee andere psychologen uit ons netwerk. Lees hier het hele artikel.
Wat een goed artikel. Chapeau!
Mooi van binnenuit geschreven a.d.h.v. een casus en ingebed in het juiste behandelingskader.
En zo compleet en zorgvuldig geformuleerd. En zoveel praktische handvatten.
Wat een goed artikel, trots op mijn vrouw en collega Gebi Rodenburg en de co-auteurs Iris Koops en Tako Engelfriet. Sterk de casus gecombineerd met de theoretische duiding, dit is al helpend voor de lezer die zich hierin herkent en een kleine stap om dan hulp te zoeken bij bv. Het Verdwenen Zelf.
Dankjewel voor het mooie artikel.
‘Het is mishandeling wat ik heb meegemaakt’. Een korte zin met een immens grote impact. Wanneer mensen durven beseffen dat ze mishandeling hebben meegemaakt én doorstaan, komt er chaos en rust tegelijk. Dan kan de weg van het helen beginnen…
Bij deze een reactie op dit artikel in het Vaktijdschrift. Allereerst: heel goed leesbaar, je snapt wat er staat én het boeit. Mooi vind ik dat er twee lijnen in verwerkt zijn: Het kennen en herkennen van psychische mishandeling en wat nodig is om goed te behandelen. Mooi ook hoe dit aan de hand van een casus werd uitgewerkt. Je beweegt tussen Martha en de hulpverlener, tussen de behandeling met de ontdekkingen en de informatie over de psychische mishandeling.
Misschien is het meest ‘ontluisterende’ in deze casus wel, dat niet het nabije verleden centraal stond, maar direct het verre verleden. Dát vond ik tijdens het lezen ook het pijnlijke in het leven van Martha… dáár is het gebeurd en de dramatische gevolgen zijn vergaand… en tegelijk geeft dat inzicht ook het omslagpunt.
Ik vond heel het artikel duidelijk en waardevol en wil specifiek nog even noemen: heel duidelijk wordt uitgelegd hoe het ‘onderwerpen’ ontstaat, dat klachten een natuurlijke overlevingsreactie zijn op een zeer ongezonde situatie en dat met de totale erkenning van je eigen waarheid…enz… je je eigen leven kunt gaan leiden.
Wat mij betreft: Het hele stuk draagt bij aan de belangrijke en onmisbare benodigdheden voor het kostbare werk van een hulpverlener die deze beschadigde mensen ‘tevoorschijn’ helpt komen.
Knap samengesteld!