Dat is de titel van een opinieartikel geschreven door Tako Engelfriet, voorzitter van Stichting het Verdwenen Zelf. Het artikel staat in de speciale huiselijk geweld editie van Sozio, een tijdschrift voor pedagogische en sociale professionals, ter gelegenheid van het zevende Jaarcongres Huiselijk Geweld dat op 19 november plaats heeft gevonden. Elke deelnemer van het congres kreeg een exemplaar van deze editie thuis gestuurd.
Op dat congres was veel aandacht voor emotionele en psychische mishandeling ofwel intieme terreur. Het is belangrijk dat er meer aandacht hiervoor komt bij professionals gezien de ernstige consequenties van psychisch geweld. Maar ook dat benoemt wordt wat beleidsmakers en professional wel kunnen doen. En daar gaat dit artikel concreet over. Voor tien euro kun je de PDF van de gehele editie downloaden, of voor 15 euro de fysieke editie bestellen. Er staan ook allerlei andere artikelen in die het lezen waard zijn, mede van experts die wij kennen.
Emotionele en psychische mishandeling komt veel voor: in meer dan 80% van de huiselijk geweld situaties. Het heeft ook zeer ernstige gevolgen. Het kan bij slachtoffers tot een hele serie aan ingrijpende klachten leiden: angststoornissen, depressie, dissociatieve klachten, (gedachten aan) suïcide, complexe PTSS, allerlei psychiatrische problemen, verslavingen, diverse lichamelijke klachten, hartaanvallen, kanker en diverse auto-immuun ziektes.
In Nederland is het echter niet expliciet strafbaar: je kan en mag je partner of kind dagelijks vernederen, intimideren, verwarren, denigreren, manipuleren en isoleren zonder enige strafrechtelijke consequentie. Veel professionals geven aan dat ze psychische mishandeling moeilijk herkennen. Het wordt nauwelijks geregistreerd of onderzocht en juristen geven aan dat het nauwelijks te bewijzen is.
Dat klinkt erg problematisch en alsof het nauwelijks oplosbaar is. Maar is dat wel zo? Het praktijkvoorbeeld van Engeland laat zien dat het echt anders kan. Daar is het patroon van emotionele en psychische mishandeling, net als in een hele serie andere landen en staten, strafbaar gesteld. Het wordt ook wel coercive control (dwingende controle / intieme terreur) genoemd. Het Engelse huiselijk geweld beleid geeft veel betere resultaten dan het Nederlandse beleid: fors meer meldingen, meer arrestaties, betere zorg en preventie en meer veroordelingen.
Het is hoog tijd dat de regering in Nederland deze wetgeving ook invoert en dat professionals de instrumenten in handen krijgen hoe het te signaleren en aan te pakken is. Hoe ze dat hebben gedaan in Engeland? Dat lees je in ons artikel op de site van Sozio.
Het is onbegrijpelijk en onverteerbaar dat de Nederlandse overheid dit niet oppakt. Het is zo ontzettend belangrijk dat men gaat inzien wat de mentale en fysieke schade is veroorzaakt door psychische en emotionele mishandeling. Wellicht moeten ze eens met wat slachtoffers gaan praten, dan komen ze te weten dat onzichtbare wonden vaak nog veel pijnlijker zijn dan de zichtbare wonden.
Het is inderdaad van groot belang dat dat gebeurt Jacoba. Drie 2e Kamerleden hebben gesprekken gevoerd met zowel slachtoffers als experts, waaronder met het Verdwenen Zelf. Ze zijn ook bezig met een nota die begin 2020 besproken wordt in de 2e Kamer. Bij hen is duidelijk dat er iets moet gebeuren. Het helpt soms ook als slachtoffers zelf zich direct tot Tweede Kamerleden wenden met hun getuigenissen. Kleine stapjes wellicht, maar wel in de goede richting.
Ik was zo depressief door het gedrag van mijn ex, dat ik soms middagen in bed lag te huilen. Mijn dochter was 5 toen ik lithium probeerde tegen mijn depressies, ik wilde niet dat mijn kind mij steeds zag huilen. De lithium verdroeg ik niet. Nu ik gescheiden ben kan ik pas zien hoe klein ik me maakte en hoe hij manipuleerde. Als ik in opstand kwam, dreigde hij me het huis uit te zetten. Dan raakte ik compleet in paniek, want door mijn nare jeugd had ik heel erg verlatingsangst opgelopen.
Psychologische mishandeling is ook oudervervreemding, waarbij de ene ouder de andere buitenspel zet in de opvoeding en het contact met de kinderen. Als slachtoffer hiervan weet ik hoe ingrijpend dit is voor zowel de ouder die verstoten wordt indien het kind wat geen andere uitweg meer heeft dan dat het de ouder welke de meeste zekerheid en geborgenheid biedt, uit levensdrang en overleving afstoot. De verstoten ouder krijgt naast psychische klachten vaak ernstige gezondheidsklachten, het kind psychische klachten en hechtingsproblematiek voor de rest van zijn leven. Heftig dat dit in Nederland anno 2020 nog kan!
Ouderverstoting is net zo goed een vorm van emotionele en psychische mishandeling, Gerard, zeker. Zowel voor het kind als voor de verstoten ouder. Enorm heftig om mee te moeten maken, zoals je ook beschrijft. En belangrijk dat hier aandacht voor is vanuit professionals. Dat is ook een van de redenen dat we hier, naar vermogen, iets aan proberen te doen, al jaren, middels aandacht hiervoor en kennis in de boeken van Iris, onze verdiepende workshop voor slachtoffers die hier specifiek over gaat, in de training voor jeugd & gezinsprofessionals etc.
Het is bizar dat Nederland hiermee zo achter loopt. Mijn kinderen zijn slachtoffer van oudervervreemding. Daar hebben Jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbescherming aan meegewerkt. Ik ben er ook slachtoffer van: het is ernstig ex-partnergeweld. En wat schetst mijn verbazing: Veilig Thuis weet nog steeds niet wat ouderverstoting of oudervervreemding is. In 2019 heeft de Raad voor de Kinderbescherming zelfs officieel dit als een zeer ernstige vorm van kindermishandling benoemd. En wat gebeurt ermee? Niets.
Ik heb ook te maken met oudervreemding en het is inderdaad zo dat bij jeugdzorg niet voldoende inzicht bestaat. En bij andere hulpverleners nog minder. Als slachtoffer van dit soort mishandeling en ook van andere soorten emotionele mishandeling weet je niet waar je terecht kunt. Het is belangrijk dat hulpverlening daar iets aan gaat doen.