‘Twee vechten, twee schuld?’ Soms is de realiteit totaal anders.

“Waar twee ouders vechten, hebben er toch ook altijd twee schuld? Dit is een cruciale misvatting. Als sprake is van dwingende controle, zijn gezamenlijke interventies vrijwel nutteloos en meestal zelfs onveilig voor de slachtoffers.” Dat zeggen wij in een opinieartikel in de Joop. Het huidige beleid rond complexe scheidingen leidt voor slachtoffers vaak tot ‘onmenselijke keuzes’.

In complexe echtscheidingen speelt vaak (psychisch) huiselijk geweld. Slachtoffer en dader krijgen dan vaak gezamenlijke trajecten opgelegd. Deze werken meestal averechts.

“Als slachtoffers terugvechten of weigeren mee te doen aan gezamenlijke trajecten, krijgen ze het verwijt dat ze ‘hun emoties niet onder controle hebben’. Als ze wel meewerken aan telkens weer een gezamenlijk traject krijgen ze vaak te maken met nog meer psychisch geweld.”

Zo vertelt ook Karel, ervaringsdeskundige: “Wat de betrokken hulpverleners zagen was een ‘vechtscheiding’. Mijn ex, die publiekelijk zo ‘haar best deed’, schilderde mij subtiel af als een wraakzuchtige idioot die er helemaal niet samen uit wilde komen. Ik probeerde me tegen haar insinuaties te verdedigen wat de situatie enkel verergerde.

Er was geen tweezijdige strijd, er was eenzijdig geweld, zowel naar mij als de kinderen. Ik werkte mee met het gezamenlijk traject, omdat er geen alternatief was. Zij pakte enkel haar podium. Op het toneel, met de hulpverleners als publiek, was ze de goedwillende en betrokken ouder. Achter de schermen, als niemand keek, speelde zich iets heel anders af. Al mijn energie ging naar het kalmeren van de kinderen, die na een paar dagen bij haar te zijn geweest angstig en uitgeput terugkwamen. Het was een nachtmerrie.”

Iris Koops besteedt in haar tweede boek uitgebreid aandacht aan het probleem. Al jaren wordt aangenomen dat complexe scheidingen een strijd tussen twee gelijkwaardige partijen betreffen. Iris:

‘Beide ouders moeten er volgens de hulpverlening toe gebracht worden te stoppen met ‘vechten’. Ze hebben beiden recht op het kind en het kind moet hierom bij beide ouders zijn. Het gevecht staat dit doel in de weg en moet worden opgelost via mediation of een communicatiecursus (zoals ouderschapsbemiddeling) … De hulpverleners focussen zich vaak op de ‘communicatie’ tussen de ouders, in plaats van op de situatie van het kind. Vanuit de heersende opvatting dat beide ouders recht hebben op het kind, moet het conflict worden beslecht en moeten ze er ‘samen uitkomen’. Deze verkeerde uitgangspositie heeft dramatische gevolgen. De strijd tussen de ouders is hier niet het probleem. Ook is er geen gelijkwaardige relatie’.

Er is een onwelwillende ouder die doelbewust het traject traineert. Hier probeert de gezonde ouder aandacht voor te vragen. Iris:

‘Als er te snel met ‘vechtscheiding’ wordt gelabeld, dan wordt de kans op een goede behandeling of de juiste hulp een stuk kleiner. Er wordt hulp ingeschakeld voor een foutief probleem. De gezonde ouder probeert het kind te beschermen, wat op zich al heel moeilijk is. De enige overgebleven middelen worden deze ouder vaak nog uit handen geslagen. Want elk signaal dat hij geeft, wordt vertaald als een bewijs van ‘de strijd’. Zoals een medewerker van een instantie, die bij een bezorgde moeder dreigde dat als de strijd niet zou stoppen, hij een zorgmelding zou doen. Terwijl vader het kind jaren genegeerd had en er allerlei andere aantoonbare voorbeelden waren van mishandeling, zei deze medewerker: ‘Ik maak me ernstig zorgen om de positie van het kind, zolang haar ouders in ex-partnerstrijd zitten. Dit is zeer schadelijk voor haar persoonlijkheidsontwikkeling.’ Terwijl de beschermende ouder juist de noodklok luidde’.

Niet alleen vormen deze falende trajecten materieel een enorme kostenpost, ook immaterieel legt deze aanpak een grote druk op de samenleving. Veel slachtoffers raken in deze trajecten gehertraumatiseerd. Het baart ons grote zorgen. We hopen dan ook dat ons artikel op Joop door veel geïnteresseerden gelezen wordt. Wil je helpen om zoveel mogelijk mensen te bereiken? Deel dan dit artikel.