Het is een eerste stap en het is nog niet voldoende om werkelijk recht te doen aan waar slachtoffers van emotionele en psychische mishandeling tegenaan lopen in Nederland. Maar toch, dit is echt belangrijk nieuws. De Tweede Kamer heeft vorige week namelijk unaniem een motie aangenomen waarin het de regering opdraagt om onafhankelijk onderzoek te doen naar de mogelijkheden van strafbaarstelling van psychisch geweld.
De Tweede Kamerleden Vera Bergkamp (D66), Kirsten van den Hul (PvdA) en Nevin Özütok (GroenLinks) hebben de motie ingediend. Waarom? Kamerlid Vera Bergkamp: “Psychisch geweld is een probleem dat in Nederland nog onvoldoende aandacht krijgt. Zeker in de situatie van corona zien we daar schrijnende voorbeelden van. Wij denken dat er zowel in juridische als beleidsmatige context meer moet gebeuren.”
Meer kennis
Het Verdwenen Zelf vraagt al jaren aandacht voor de ernst van psychisch geweld en het belang van strafbaarstelling. Een blik op onze ‘In de media’ pagina maakt onze inzet wel duidelijk. Via de media kunnen we de publieke opinie beïnvloeden, maar ook binnen de politiek zelf moet wat gebeuren. Daarom zijn we er heel blij mee dat verschillende politici zich het lot van slachtoffers aantrekken.
De drie Tweede Kamerleden zijn hierover vorig jaar in gesprek gegaan met ons en met andere experts en ervaringsdeskundigen. In de consultatienota die later verscheen geven zij aan de aanpak van psychisch geweld te willen verstevigen, waardoor slachtoffers beter geholpen kunnen worden. Met de motie die nu is aangenomen worden de mogelijkheden hiertoe vergroot.
De kennis en (h)erkenning van psychisch geweld bij instanties is nog te laag. Wij pleiten daarom al jaren voor aandacht voor al deze zaken. Voor meer kennis van psychisch geweld bij professionals, voor expliciete strafbaarstelling van psychisch geweld, voor een andere aanpak van ‘vechtscheidingen’, voor een veel betere psychosociale zorg voor slachtoffers.
Maatwerk nodig
Kamerlid Kirsten van den Hul is zelf ervaringsdeskundige huiselijk geweld en weet waar slachtoffers tegenaan lopen: “Ik weet hoe moeilijk het is om hulp te vragen als het thuis niet veilig is. En juist daarom is mijn oproep: laat slachtoffers van geweld achter de voordeur niet in de kou staan, zeker nu door corona de hoeveelheid en de ernst van het geweld toeneemt.”
Ze benoemt ook dat de regering nu nauwelijks weet wat ze doet. Kirsten geeft aan dat de regering zegt “dat er voldoende wettelijke mogelijkheden zijn om psychisch geweld aan te pakken. Maar of dat ook echt gebeurt, is niet te zeggen, want dat wordt niet geregistreerd. Op basis waarvan komt het kabinet dan toch tot deze conclusie? Geweld treft niet iedereen op dezelfde manier en in dezelfde mate. Daarom is maatwerk nodig.”
Omgekeerde bewijslast
Kirsten maakt zich ook zorgen over slachtoffers die in het familierecht en de jeugdzorg steeds vaker gedwongen worden tot contact met de dader en zich “in dit kader zorgen maken om hun veiligheid en die van hun kinderen. Zij zeggen: hoe kunnen wij hier nou niet de dupe van worden?” Ze benoemt letterlijk dat slachtoffers van narcistisch misbruik te maken krijgen met “omgekeerde bewijslast”. Slachtoffers die moeten uitleggen waarom ze onveilig zijn en professionals die hen soms niet geloven.
Kamerlid Lisa Westerveld (Groen Links) wijst erop dat het buitenland vaak al verder is dan Nederland. Ze zegt, namens haar collega Nevin Özütok: “Het is belangrijk dat dit ernstige leed zo snel mogelijk gestopt wordt. Een aantal weken geleden riep ook Renée Römkens, oud-hoogleraar gendergerelateerd geweld, op tot strafbaarstelling van controlerend en dwingend gedrag. Dat is onder andere in het Verenigd Koninkrijk ingevoerd. Ik wil de minister en de staatssecretaris vragen hoe zij deze oproep beoordelen.”
We zijn heel blij dat de Tweede Kamer begint in te zien dat psychisch geweld binnen Nederland een groot en onderschat probleem is. Alle Tweede Kamerleden hebben hun motie ondersteund. De regering moet dit jaar nog onafhankelijke experts aanstellen die in gesprek gaan met slachtoffers, hulpverleners, politie en andere organisaties. Wie weet wat daar uit gaat komen. We houden jullie op de hoogte.