Voor cliënten voelen hun problemen anders aan dan hoe ze eruit zien voor professionals. Zie hieronder de waarschuwingssignalen zoals een cliënt ze zelf kan voelen, zoals beschreven op de homepage van de op slachtoffers gerichte website van Het Verdwenen Zelf. Je kunt hen dit laten lezen om te kijken of ze zichzelf hierin herkennen:
- Overal over twijfelen. Je kunt de simpelste beslissing niet eens nemen. Dat bewijst voor jou weer dat je een ‘loser’ bent, en maakt dat je nog meer aan jezelf gaat twijfelen.
- Denken dat je overgevoelig bent. Doordat destructieve mensen voortdurend alles omdraaien, ga je denken dat jij de veroorzaker van de problemen bent. Als jij niet zo moeilijk zou doen, dan was er niets aan de hand. Hij werd zo woedend omdat jij zo nerveus deed, etc.
- Je voor alles excuseren. Omdat je te maken hebt met een onvoorspelbaar persoon die je tevreden moet zien te houden, probeer je gedoe te voorkomen door jezelf al bij voorbaat schuldig te verklaren.
Ik maakte zelf excuses voor alles en wist dat niet eens, tot gezonde mensen me er op wezen dat ik me er bijvoorbeeld niet voor hoefde te verontschuldigen dat het regende tijdens ons uitje.
- Weinig energie en een gebrek aan daadkracht. Je zou van alles moeten doen, maar komt tot weinig. Je kunt vaak niet helder denken.
- Moeite met slapen en ontspannen. Je kunt enorm piekeren, maar komt er niet uit. Of je hebt last van heftige emoties, die je niet echt kunt verklaren. Je voelt je vaak niet op je gemak.
- Gevoel van zinloosheid. Je kunt nergens echt blij om zijn en voelt je daar weer schuldig over. Het is je misschien al meerdere malen verweten; waarom ben je zo zwaar of doe je zo moeilijk. Maar het is moeilijk, alleen begrijp je niet wat er aan de hand is. Je voelt geen hoop meer en zit je tijd uit. Het besef dat dit om jouw leven gaat, kun je niet meer voelen.
- Terughouden van informatie naar anderen. Je voelt dat er iets niet in de haak is, maar onbewust probeer je anderen te misleiden; ‘nee hoor, het gaat wel’. Bezorgde vragen van anderen lijken alleen maar irritant, want je moet het zien vol te houden (doorgaan met doorgaan). Of je hunkert juist naar de vraag hoe het met jou gaat, maar kunt er alleen geen antwoord op geven.
- Je kent jezelf niet meer terug. Je voelt dat je diep van binnen een heel ander persoon bent. Iemand met levenslust, iemand die kan genieten. Je bent een schim van jezelf geworden, en verwijt dat jezelf. Alles ligt immers aan jou, is je steeds verteld. Je bent het gaan geloven.